ضرب المثلهای شیرین طبسی

ضرب المثلهای شیرین طبسی

با تشکر از آموزگار ارجمند :جناب آقای جواد اللهی

خوش آمده قدمتو ور رو چش
سر راهت نشینم تا بیایی         کُنُم مهمانیت هرچند که خواهی
نباشد میوه ای شیرین تر از جون    از آن ترسم که جونم را نخواهی
َامثال و حکم :
۱٫ در گنج خانه زبان و ادب فارسی ، امثال و حکم مانند گوهری درخشنده همیشه در تلالو بوده و در گذشته های دور تولد خود را آغاز و سینه به سینه به زمان حال رسیده و برحسب مقتضیات مکان و مقال به زبان آورده می شود و همین طولانی بودن عمرشان باعث گردیده از چگونگی و علت بکارگیری و مثل شدن آنها اطلاع دقیقی در دست نمی باشد و مادر این جا به تعدادی از امثال که در طبس مورد استفاده می باشد می پردازیم
ضرب المثلها :
۱٫ سوزِن وَر خودت زَه و جوالدوز وردگر
یعنی هنگام قضاوت درست توجه کن و به اصطلاح خودت را جای طرف را بگیر
۲٫ مال بد از کَب جاویه اِو مَخوره             کنایه از تکبر و برتری جویی
۳٫ میون جوالدوزش چو دره             کنایه از آدم حیله گر و حقه باز
۴٫ او از دسِش نِمِچِکه                 کنایه از آدم خسیس
۵٫دیفال از یک رو اندو مکنه             کنایه از قضاوت یک طرفه است .
۶٫ زنگوله پی تاووت
کنایه از آدم پیری که بچه هایی که بدنبال داشته باشد و در آخر عمر همسر جوانی را گرفته باشد .
۷٫ سر از محکمی نمشکنه                 کنایه از محکم کاری و احتیاط است

۸٫ کُخ خرما از خودشه
کنایه از این است که زیان و ضرر وارد شده از طرف خود و از اطرافیان و خویشان است
۹٫ بیه دست دو هِندِونه نِمِتو وَردُش
کنایه از انجام دادن دو کار در یک زمان است که با مشکل روبروست
۱۰٫ او بر یک زوال نِدِره
کنایه از قانع بودن افراد است و قناعت کردن
۱۱٫ مَهتِو نرخ کرباس رِ مشکنه             کنایه از قانع بودن افراد است
۱۲٫کاه زردم بِخَنه نِممِنه          کنایه از این است که هیچ چیزی بی ارزش نیست
۱۳٫پشه رِ به آسمونعل مکنه             کنایه از زرنگی فرد است
۱۴ . چشم او نِمِخوره             کنایه از ناامیدی در مورد کاری یا کسی
۱۵٫ از دهنت تا گوشت چهارانگشت بیش نی
در مورد دو نفر که با هم بحث می کنند و یکی از آنها داد می زند بکار می برند .
۱۶ . هیشکه نِمِگه دوغ مه ترشه
کنایه از این که هیچ فردی از جنس خود تعریف بد نمی کند .
۱۷٫ توش به نِمدهه                 کنایه از آدم خسیس است .
۱۸٫ هرچه به دیک بشه به کفچیز خمه         کنایه از نتیجه در پایان کار است .
۱۹٫ از خشخاش دو دری مزه             کنایه از آدم زرنگ است .
۲۰٫ گُسفِن به فکر جونه قصاب به غم پُمبه
۲۱٫ هرجا سنگیه وَرپا لنگیه
کنایه از آدمهای ضعیف که پامال می شوند و به حق خود نمی رسند .
۲۲٫ هرچه به ده پناه ده
کنایه از این است که هرچه از وسایل معیشت در اختیار باشد باعث دلگرمی است .
۲۳٫ گربه زشت موشم زشته
آدمهای زشت سیرت سخن آنها هم از روی کنایه است .
۲۴٫ هرکه ننگین تر آداب او سنگین تره
کنایه از ادا در آوردن و بهانه گرفتن افراد نانجیب است .
۲۵٫چو وَر درخت واویلا
کنایه از کسی که در مورد کاری یا چیزی تصمیم قطعی گرفته نشده داد و فریاد راه انداخته است .
۲۶٫ دوستم به گله به که خودم در آزار
کنایه از اینکه درخواست دوستی که منجر به اذیت فرد گردد نپذیرفتن آن بهتراست .
۲۷٫ اشترگذار وپشه گیر
کنایه از کسی که در مواقعی از کلیات صرف نظر کرده و به جزئیات بپردازد .
۲۸٫ مو از ماس مکشه                     کنایه از آدم نکته سنج
۲۹٫ جو دو خر نِمتنه سوا کنه
کنایه از فردی که قادر به تشخیص کار ساده ای نباشد
۳۰ . خله شکشکو رِ چه به گل شوبو
کنایه از فردی که کاری را شروع کرده ولی ناتمام گذارد .
۳۱٫ اِشکِم گُشنه و اَتِش بزی                 کنایه از بی حوصله بودن
۳۲٫ اسبا رِ نعل مزدن خرا هم پاشو بِلا مِدُشتن
کنایه از افرادیکه خود را هم طراز بزرگان بدانند
۳۳٫ دست از پا درازتر ورگردی         کنایه از عدم موفقیت در انجام کاری
۳۴٫ دلم به تو د
کنایه از عدم توجه و فکر کردن به چیزی و بی خیال بودن از آن
۳۵٫ خرش مره
کنایه از این است که حرفش خریدار دارد . روی حرفش حساب می کنند .
۳۶٫ پتت رِ رو او خُم انداخ             کنایه از افشا کردن راز کسی
۳۷٫ اتش ور کماچ خودش مکنه
کنایه از این به نفع خودش حرف می زند و قضاوت می کند .
۳۸٫ برا کس د تو رو که برات بمره
کنایه از دلسوزی بیش از اندازه است
۳۹٫ چنار از خودش اتش مگره
کنایه از صدمه ای که از خود یا اطرافیان می بیند
۴۰٫ به خنه عروس عروسیه به خنه دماد خبر نی
کنایه از این است که در انجام معاملات یک طرف راضی و طرف دیگر ناراضی یا بی اطلاع
۴۱٫ از بی کفنی زندیه                     کنایه از فقر و نداری
۴۲٫ پشتش گرمه                     کنایه از خاطر جمعی است
۴۳٫ از جا دگه ی اِو مخوره                 کنایه ازکلک و حیله است
۴۴٫ جفتش جوره                  کنایه ازکاری که روبراه باشد
۴۵٫ غم کهنه بخور که نو بمانه
به همان که داری قناعت کن و غم آن را بخور
۴۶٫ ریگ ته جویم
محکم و پاقرص ایستاده ، در جایی ماندگار شدن
۴۷٫ هرچه آید سال نو باز هم دریغ از پارسال
کنایه از افسوس بر گذشته است
۴۸٫ در باغ دیدی ته باغ هم دیدی
کنایه از شروع کاری است که خوب باشد یا شروع خوبی نداشته باشد
۴۹٫ ته دلش خستک مشکنه             کنایه از خوشحالی زیاد است
۵۰٫ مثل ایکه عروس راه مبره          کنایه از وسیله ای که آهسته راه می برند
۵۱٫ خیز گربه تا دم کلیدونه
کنایه از آدمهایی که تظاهر به تلاش در کاری می کنند اما زود از پای در می آیند
۵۲٫ باید از اول او به جو کر
یعنی همان اول باید زهر چشمی نشان داد . یا کار را باید همان اول محکم کرد
۵۳٫ شیطو رِ شیر برنج مدهه             کنایه از آدم زرنگ
۵۴٫ صد تار لِوِ جو مِبره و تشنه وَرمگردنه     کنایه از آدمهای زرنگ و باهوش
۵۵٫ از اِوِ گِلو ماهی نگره             کنایه از آدمهای زرنگ
۵۶٫ حالا گل بیار اشترک بساز        کنایه از بهم خوردن کاری یا نقشه ای
۵۷٫ استکانها ردیف شده         کنایه از اینکه می خواهد میهمان بیاید
۵۸٫ رو گنج خو دخِّو نیستم
موقعی بکار می رود که بچه ها از پدر تقاضای پول می کنند
۵۹٫ پل از قیچی نمچنن                 تقاضای پول زیاد و ارزش ان
۶۰٫ از دل خوشش حرف مزنه
درباره کسانی که نسبت به خیلی چیزها بی توجهند
۶۱٫ روسیاهی ش برا خودش ممنه         کنایه از آدمهای سخن چین
۶۲٫ ور دیفال صاف بلا مره             کنایه از آدمهای چابک
۶۳٫ دلم ربزه                     کنایه از شیرینی زیاد
۶۴٫ شاهنامه اخرش خوشه             کنایه از عاقبت و سرانجام کار
۶۵٫ ور سنگش زنی ور مِدِرِزگه         کنایه از آدمهای چابک
۶۶٫ چل چُغوک با پر و پُت و شیک و پیکش نیمنه
کنایه از سبکی چیزی
۶۷٫ روباه پوزش به انگور نمرسه مگه ترشه
کنایه از ناتوانی و عدم موفقیت در کاری
۶۸٫ ریگ ته کِوشِشه
کنایه از آدم حیله گر و کلک باز و حقه باز
۶۹٫ هر که به کشتی یه مگه لنگش بگیر
هرچیز که خار آید             یک روز بکار آید
هرچه آید سال نو            بازهم دریغ از پارسال
هرکه بیش دره بیشش ما         بره دره میشش ما
ما که رسوای جهانیم             غم عالم پشم است
آب که از سر گذشت            چه یک نی چه صد نی
اگر صد سال در مشکی کنن دوغ     همو دوغ همو دوغ همو دوغ
یکی مرد جنگی                 به از صد هزار
من از بهر حسین در اضطرابم         تو از عباس می گویی جوابم
دختری دری                 قلعه دری
خانه دو کدبانو                 خاکش تا سر زانو
در میان میوه های پرمزه            شاه انگور است سلطان خربزه
اشکمم از گشنگی سرنای ناحق مزنه     رده هام ته اشکمم کله معلق مزنه
اگر کوکو سرواطلس بپوشه        همان کوکو سر بقلی فروشه
به دیدنت امدم دوغم ندادی         اووَخ پشت سرم ماس مفرستی
ملا شدن چه آسون            آدم شدن چه مشکل
ز بعد نوروز                 پوستین وردوز
یک سال بخورن تره            سی سال بخود گوشت یره
گشنه یی گشنو خور            بازاررو تفتو خور
ای نکرده کار                چنده مزد کار
هرچه نکرده چله ها            وعده به چله خورد کو
۷۰٫ کاردم به استخو رسده         کنایه از کسی که صبرش تمام شد
۷۱٫ کارد بزنی خو بِدِر نمیّه         کنایه از ناراحتی و عصبانیت زیاد
۷۲٫ هرچه مار از اسفند بدش میه بیشتر در غالش سوز مکنه
کنایه از بد شانسی بعضی افراد
۷۳٫ اَفتُوَه خرج لحیم است .         کنایه از انجام کار بیهوده
۷۴٫ قرض که به چِل رسی هر شِو باید خور
کنایه از بدهکاری بیش از حد
۷۵٫ گربه و دُمبه             کنایه از عدم اطمینان به کسی
۷۶٫ کار به نیم مزد نِدِره         کنایه از ناتمام گذاشتن کاری
۷۷٫ صد منش به یک غاز         کنایه از بی ارزش بودن چیزی
۷۸٫ شِوِ نوروزه و دنگ دنگ پشه     کنایه از در پیش بودن عید نوروز است
۷۹٫ سنگ سر دست            کنایه از آدمی مرتب او را بکار می کشند
۸۰٫ مرده و لَغَد                 کنایه ازآدم ناتوان که مورداذیت قرار بگیرد
۸۱٫ ازای مزار شفای نی         کنایه از ناامیدی از کسی
۸۲٫ ازای ستو تا اوستو فَرَجیه        کنایه از آرزو و امید داشتن
۸۳٫ نونش رِ آجر کردن        کنایه از قطع کردن حق و حقوق کسی
۸۴٫ نونش ته روغنه             کنایه از خوش شانسی و خوش اقبالی
۸۵٫ از نصفه راه ضرر فایده یه     کنایه از پشتکار و امید و آرزو
۸۶٫ ما نه سر پیازم نه ته پیاز         کنایه از بی طرفی و عدم دخالت در کاری
۸۷٫ ته بیابو یک لنِگ کِوشِم غنیمته    کنایه از قناعت و ارزش چیزی
۸۸٫ ریشش ته مُشتُمه            کنایه از تسلیم در برابر کاری
۸۹٫ خورشید از کدوم طرف بِدِر اَمِده     کنایه از تعجب کردن از کار کسی
۹۰٫ از کلوخ اَتِش برق بجست     کنایه ازانجام کاری بزرگ ازجانب افراد ناتوان
۹۱٫ به روباه گفتن شاهدت کی گفت دُمبُم        کنایه از حیله گر و دغل باز
۹۲٫ هنوز خو کو کربلا        کسانی که جلوجلوتصمیماتی می گیرند
۹۳٫ اشکمش به پشتش چسبده        کنایه از آدمهای لاغر و ضعیف
۹۴٫ کییَک به دست و پاش اِفتِده        کنایه از آدمهای دستپاچه و خجالت زده
۹۵٫ گربه هفت جو دَره             کنایه از آدمهای مقاوم و پرتوان
۹۶٫ دهنش بگری نفسش وامَسته        کنایه از آدمهای ضعیف و بی حال
۹۷٫ دَسِش به دَهَنِش مرسه        کنایه از آدمی که توان کارمردن دارد ودارای حقوقی است
۹۸٫ دست از پا خطا نکر        کنایه بدون هیچ کاری دست خالی برگشت
۹۹٫ یَکه وَر میخ مزنه یَکه ور نعل    کنایه ازآدم دورو و حیله گر
۱۰۰٫ کار از صبح به پیشه        یعنی پیروزی و شروع کار از صبح است
۱۰۱٫ هم خدا رِ مخه هم خرما رِ        آدمی که به کم قانع نیست
۱۰۲٫ هم از تُبره مَخوره هم از اخور    کنایه از آدم حریص
۱۰۳٫ سیب یه که از وسط دو نیم کرده باشی    کنایه از شباهت دو نفر به هم
۱۰۴٫ جواب های هوی             کنایه از عکس العمل در برابر عملی
۱۰۵٫ سنگ بزرگ علامت نَزِدنه
کنایه از افرادی که حرفهای بالاتر از توان خود می زنند
۱۰۶٫ همه رِ برق مَشو گره ما رِ چراغ موشک
کنایه ا ز بد شانسی و بداقبالی
۱۰۷٫ زهوارش در رفته         کنایه از سستی و کم مقاوم بودن شیئی
۱۰۸٫ اگر جوبه تنش کنی وازم همینه که هه
کنایه از کسی که برایش تلاش زیاد شده ولی تغییری در او حاصل نشده است
۱۰۹٫ چوبه اَستینِت خِن کر         در موقعی که خطایی از کسی سرزده
۱۱۰٫ احمد بده همونه که بده         کنایه از عدم تغییر در رفتار کسی
۱۱۱٫ خیال مکنه که علی آباد دهیه     کنایه از کسی که خیال خام دارد
۱۱۲٫ دگه به نِهِنجُم رسده
زمانی گفته می شود که انسان طاقتش تمام شده باشد (ناراحتی زیاد)
۱۱۳٫ تفیه که ور بِلا بِندِزُم وَر سبیلم مُفتَه ورتِه بِندِزُم وَر ریشُم مُفته
کنایه از موضوعی قوم و خویشی که در هر صورت به خود انسان برمی گردد .
۱۱۴٫ مورچی که کله پاچه دُشته بشه    کنایه از بی چیزی و کوچکی
۱۱۵٫ کار بچه تفنگچه             کنایه از نادانی کودک است
۱۱۶٫ هر که منار مدزده فکر جاشم مکنه
کنایه از توجه به سرانجام کار و عاقبت آن
۱۱۷٫ سوزن بِندِزی به زِمی نِمِرسه    کنایه از شلوغی زیاد
۱۱۸٫ شیرم خشک شد            کنایه از اذیت عصبانیت و ترس زیاد
۱۱۹٫ بک و عینش             کنایه از مرغوبیت چیزی
۱۲۰ . اگر ور دریا زنم خشک مره     کنایه از بدشانسی
۱۲۱٫ شیره گلو سوزِ نی
کنایه از چیز بی ارزشی که زیاد از آن تعریف می شود
۱۲۲٫ کفگیر ور تِه دیگ خورده        کنایه از جیب خالی است
۱۲۳٫ حموم بی اِو            کنایه از گرمای زیاد در یک اتاق
۱۲۴٫ وریه گل بهار نِمِره        امیدداشتن به یک نفر
۱۲۵٫ عیسی به دین خود موسی به دین خود
یعنی هرکس به فکر خودش را پیاده کند
۱۲۶٫ عین برج زهر مار         کنایه از آدم اخمو و ترش رو
۱۲۷٫ سرمه چَشَه             کنایه از صافی و زلالی
۱۲۸٫ گل پشت و رو نِدِرَ
زمانی که یک انسان بزرگی پشت سر یک انسان کوچکتر نشسته است گفته می شود
۱۲۹٫ کَل کلاه مِخَه بِرا عیدش         کنایه از غیر موقع چیزی را وعده دادن
۱۳۰٫بُزغله دست و پا سفید         کنایه ازمشخص بودن ضمیربعضی از انسانها     ۱۳۱٫هرکه خربزه مخوره پالرزشم منشنه
کنایه از اینکه انسان هر کاری می خواهد بکند عاقبت کار را هم بسنجد
۱۳۲٫ دَسِ چربت به دیفال همسیه تو کش
کنایه از اطمینان داشتن به همسایه خوب است که می شود روی او حساب کرد
۱۳۳٫ همسیه از همسیه ارث می بره
کنایه از اینکه به همسایه خوب میشود اطمینان کرد
۱۳۴٫ شیر به خرما کهنه یه        کنایه از افراد سالخورده وبا تجربه
۱۳۵٫ما مرده شورِم         کنایه از اینکه برای ما فرق نمی کند که طرف کیست
۱۳۶٫هنوزم دود از کنده بلند مره    کنایه از آدمهای با تجربه و کاردان
۱۳۷٫ فضول رِ بردن جهنم گفت هیزمش تَره     کنایه از آدمهای فضول
۱۳۸٫ هر دو پاش ته یه کِوشِش کرده         منظور ازآدمهای لجباز
۱۳۹٫ دل به دریا زده                 کنایه از آدم بی خیال است
۱۴۰ .انگشت به لِتَه پِچِدّه دِرَه         کنایه از آدم های حیله گر و حقه باز
۱۴۱٫ جیب ور ندوختم
کنایه از کسی که دنبال بدست آوردن مال و ثروت نیست
۱۴۲٫ دست شیطورِ از پشت دِبِستَه         کنایه از آدمهای زرنگ و زیرک
۱۴۳٫دیوار رِاز یک رو گل مکنه        یک طرف قضاوت کردن
۱۴۴٫ زُفونُم مو بِدِر اور             کنایه از پرحرفی است
۱۴۵٫ دهنم کف کرد                 کنایه از پرحرفی است
۱۴۶٫ دو پشکل از یه کلوک زورشو بیشتره
۱۴۷٫انگشت ته چش مفته      کنایه از اینکه به کوچکی افراد نباید نگاه کرد
۱۴۸٫ دماغم توج کشی             کنایه از….
۱۴۹٫ از پیا زشه
کنایه از هر نوع غذای خوشمزه است حتی در مورد افراد هم بکار می رود .
۱۵۰ .خرش از پل ورجسته
کنایه از کسی که کارش را تمام کرده وبه دیگران کاری ندارد و برایش مهم هم نیست
۱۵۱٫ شبی سمود گذشت و لبی تنورگذشت
این یک شب به هر طریقی باشد می گذرد
۱۵۲٫ یه رده راست ته اشکمش نی         کنایه از آدم زیاد دروغگو
۱۵۳٫ از بی گوشتی چغندر سالاره         کنایه از غنیمت شمردن چیزی
۱۵۴٫ جو بی ریگ نی                 کنایه از آدم حقه باز و فریب کا ر
۱۵۵٫ پشه چهل روز به خم سر که طاقت میره
۱۵۶٫ چلوصافی به افتوه مگه ای دوسلخه     کنایه ازآدمی که عیب خودرانمی بیند
۱۵۷٫بادمزنه که گردش و رو ننشنه
۱۵۸٫ هرچه بسم ا… مکنه بیشتر نپهرزیش مفته
کنایه از آدم ترسو
۱۵۹٫ گرگ که ور گله مزنه وای بر یک بزی
کنایه از بدشانسی
۱۶۰٫ گله بی چو پوبشه بزغلش نره
کنایه از کم توجهی و کم دقتی افراد نسبت به فرزندان خود
۱۶۱٫ اگر رای چوپو بشه از تکه گرماس مگره
کنایه از اراده قوی
۱۶۲ .خربزه شری قسمت شغال مره             کنایه از بدشانسی است
۱۶۳٫ دختر دری و قلعه دری
(کنایه از مراقبت زیاد از فرزند دختر )مراقبت از فرزند دختر همانند نگهبانی از قلعه است
۱۶۴٫ عقل که نی جو به عذابه                 کنایه از آدمهای بی عقل
۱۶۵٫ دَسِ اِشکِستَه کار مکنه دل اشکسته کار نمکنه
اگر کسی دستش بشکند به از آن است که دلش بشکند چون درمان ندارد
۱۶۶٫ استغو فیله                     کنایه از محکمی
۱۶۷٫ مفتش گرونه                 کنایه ا زبی ارزش بودن چیزی
۱۶۸٫موهام ته اسیاه سفید نشده
کنایه از آدمهای کار کشته و وارد به کار و باتجربه است
۱۶۹٫ گاو ده من شیره
کنایه از انسانهایی که کاری انجام می دهند وسپس به طریقی ارزش آن کار را از بین می برند .
۱۷۰٫ هندونه زیر بغلش مدهن         کنایه از تعریف و تمجید بی جا از کسی
۱۷۱٫هیچ گربه ی محض رضا خدا موش نمگره
کنایه از اینکه کسی بدون دریافت مزد کاری انجام نمی دهد
۱۷۲٫جیبم عنکبوت بسته         کنایه از نداری
۱۷۳٫ حرف از رو حرف میه
کنایه از افرادی که در هنگام سخن گفتن از این شاخ به آن شاخ می پرند و همچنان پرحرفی می کنند
۱۷۴٫ آجر از دیفال بدر مکشه         کنایه از آدمهای پرزورو جوان
۱۷۵٫ حرف قرص از بچه بپرس
کنایه از اینکه بچه ها حرف راست و درست را می گوید
۱۷۶٫ نوبه نرخ روز مخوره                 آدمهایی که تابع نرخ بازارند
۱۷۷٫ سُلُم باد کر
زیاد حرف زدن نزد دیگران باعث گفتن این مثل می شود
۱۷۸٫ کج بنشی و راست وَرگو
کنایه از کسانی که به گونه ای صحبت می کنند که برای دیگران قانع کننده نیست
۱۷۹٫ شغال از سیه خودش مترسه         تشبیه کردن افراد ترسو
۱۸۰٫ رده بلنده                     کنایه از افراد حراف
۱۸۱٫دَمِ دروزه رِ مِتّو دِبَس ولی دَمِ دَهَنِ مردم رِ نِمِتّو
کنایه از نگه داشتن اسرا ر در نزد مردم
۱۸۲٫زُفونش خیلی بلنده
کنایه از افرادی که جواب بزگترها را می دهند .
۱۸۳٫از یه گوش داخل مره و از گوش دگه خارج مره
کنایه ا ز افرادی که کم توجهند
۱۸۴٫ دسش چپه         کنایه از افراد سارق است
۱۸۵٫ ته هفت آسمو یه استره ی ندره             کنایه از بدشانسی
۱۸۶٫ حرف که مخی بزنی باید ور دور دَهَنِت گَردَنی
۱۸۷٫فکرش از پی دمیّه
کنایه از افرادی است که سنجیده کاری را انجام می دهند و بعدا متوجه اشتباهشان می شوند
۱۸۸٫کار مکنم که الذی برکنی             این مثل هنگام تهدید گفته می شود
۱۸۹٫ اشتر با بارش مبرن             کنایه از ناامنی زیاد
۱۹۰٫پیغمبر شدم که غم امت بخورم         کنایه از دلسوزی برای دیگران
۱۹۱٫سنگ پا گم کِردن                 کنایه از سر و صدای زیاد
۱۹۲٫ اجاقش کوره                 نازاست
۱۹۳٫مرغش یه پا دره                 کنایه از افراد لجوج
۱۹۴٫ یه رنگ ورمدش و یه رنگ ورزمی مَنَها
کنایه از افرادی که شرمنده و خجالت زده شده اند
۱۹۵٫سمبه پر زوره                 کنایه از سختگیری زیاد
۱۹۶٫هرچه بِشه ایشو دو پیرهن بیشتر پَرَه کردن
کنایه از افراد مجرب است
۱۹۷٫ اِو زیر کاه راه مبره         کنایه از افراد زیرک و حیله گر است
۱۹۸٫دوست و برگ گل              کنایه از ارزش یک دوست خوب است
۱۹۹٫ از حوض بدر اَمَه ته چاه افتی      کنایه از کم توجهی و ندانم کاری است
۲۰۰٫طاقتم طاق شو          کنایه از کسی که کاسه صبرش لبریز شده است
۲۰۱٫ز بعد نوروز پوستین وردوز         کنایه از اینکه هوا بارانی است
۲۰۲٫ بزوبزو نمیری که سال دگه بهاره         کنایه از امیدواری دور و بعید
۲۰۳٫ کار از محکم کری عیب نمکنه      کنایه از دقت و توجه زیاد در کاری است
۲۰۴٫دو اُقدَرقَدِش به زیر زمینه         کنایه از افراد زیرک . حقه بار
۲۰۵٫ داشگر به سفال اوِ مخوره
کنایه از کسانی که اساسی که می سازند در خانه خودشان دچار نقص و عیب است
۲۰۶٫ خیال مکنی که بلندگو قورت دِدَه      کنایه از کسانی که بلند حرف می زنند
۲۰۷٫ دو چادر دو هم عروس ته یه صنوق نمگنجه
کنایه از اینکه دوهم عروس باهم نمی سازند
۲۰۸٫ او نَطَلبِده مراد مدهه
در مورد کسانی گفته می شود که نخواسته آب می نوشند یا آب به آنها تعارف می کنند
۲۰۹٫ مخواس ابروش درس کنه چشاش رِ کور کِر
کنایه از عدم دقت و کم توجهی در کاری
۲۱۰٫ چه سر به کلاه چه کلاه به سر         کنایه از فرق نگذاشتن در کاری
۲۱۱٫ گورش گچیه              کنایه از کسانی که عاقبت خوب ندارند
۲۱۲٫بمیر و بدم
کنایه از کسی که می خواهد در انجام کار سهل انگاری کند
۲۱۳٫ باید دی که علف به دهن بزی چه مزه مدهه
کنایه از اینکه تکلیف یک کاری را شخص مورد نظر مشخص می کند
۲۱۴٫ استخونش توتیا شده          کنایه از کسی که سالهاست ازدنیا رفته
۲۱۵٫رو نی سنگ پا قزوینه             کنایه از آدمهای پررو
۲۱۶٫ سنگ کوره زمانی گفته می شود که بچه ها به سمت یکدیگر سنگ پرتاب می کنند
۲۱۷٫ بز گَر از گله بدور      کنایه از کسانی که با بقیه افراد کنار نمی آیند
۲۱۸٫چو خدا صدا ندره در مورد کسانی بکار می رود که به دیگران ظلم کرده اند
۲۱۹٫ مشتش واشو                 درمورد کسانی که رسوا می شوند
۲۲۰٫ گوشش پُمبه تُلِدَه                 کنایه از کسانی که نمی فهمند
۲۲۱٫ دندو ور جگر نه                کنایه از داشتن صبر
۲۲۲٫صبر و پُف                    کنایه از داشتن صبر و حوصله
۲۲۳٫مسجد کهنه و گور اجنه بَلَدَ  کنایه از کسانی که به همه جا وارد و آشنایند
۲۲۴٫ نخود هر آشه              کنایه از کسی که به همه جا کار دارد
۲۲۵٫ نخود به دهنش نَمَخُسَّه             کنایه از کسی که راز نگه دار نیست
۲۲۶٫ به چشم نِمِبِنُم              کنایه ا زکسی که امید انجام کاری را ندارد
۲۲۷٫ سیر به پیا زمگه تو چقه بدبویی
کنایه از افرادی که عیوب دیگران را می گیرند ولی ازعیب خود غافلند
۲۲۸٫ کاربه بچه گو دمبالش برو
کنایه از کاری که بچه ها درست انجام نمی دهند و عاقبت انجام آن به خود شخص برمی گردد.
۲۲۹٫ میش و رخنه